Drone aanvallen zijn onder de regering Obama sterk toegenomen. Omdat Mitt Romney (weet u nog? Dat is deze meneer) enkele maanden geleden president had kunnen worden, werd onder Obama I opdracht gegeven om een draaiboek te formuleren. In de tweede termijn is er minder haast: de CIA is ‘bezig’. Ook is het Pentagon door de bonnetjes gaan spitten om te kijken of het drone-programma niet goedkoper kan. Hoezo de shift naar ‘nu even niet’-beleid?
De eerste reden is simpel: tijdens een tweede termijn zijn Amerikaanse presidenten vooral bezig met legacy building. Er bestaat veel kritiek op Obama’s ‘geheime oorlogen’. Volgens mensenrechtenorganisaties zou een draaiboek het paramilitaire avontuur van de CIA institutionaliseren. Ook waren zijn ambtenaren redelijk creatief bij het vaststellen van civiele slachtoffers: om de cijfers te drukken werden alle mannen in de militaire leeftijd automatisch meegeteld als terrorist. Zo ook de 16-jarige Amerikaanse burger Abdulrahmah al-Aulaqi. Zijn vader was zeker niet van onbesproken gedrag. Volgens de woordvoerder van het Witte Huis blijkbaar voldoende voor een drone-strike op de 16-jarige zoon. Toch wil Nobelprijswinnaar Obama niet de boeken ingaan als de president die een minderjarig Amerikaans burger without due process en op basis van guilt-by-association neer maaide. Vorige week lekte een paper uit waarin het Ministerie van Justitie stelde dat de regering geen specifiek bewijs nodig heeft alvorens een Amerikaans burger te striken. De verdenking dat een persoon een senior operational leader of een associated force is van al-Qaeda (wie weet wat dat inhoudt, mag het zeggen), is voldoende om over te gaan tot actie. Het Witte Huis hield maar even wijselijk de mond…
Daarnaast ontbreekt het aan een duidelijke kosten-baten analyse van drones op strategisch vlak. Omdat drones onbemand zijn, gaat men er direct vanuit dat ze hiermee ook hét goedkope alternatief zijn in crisistijd. Toch is er in totaal 82 man nodig om een Predator(-systeem) te bedienen. Daarnaast is de kans dat ze crashen groter (7.6 per 100.000 vlieguren, tegenover de F15 met 2.36 per 100.000 vlieguren). Wanneer dit boven vijandelijk gebied gebeurt, is het nog maar de vraag welk lot de vergaarde intelligence is beschoren. Over het algemeen hebben drones maar een klein kostenvoordeel ten opzichte van conventionele vliegtuigen. De ethisch-juridische discussie is in volle gang. De impact van de strikes (géén goede PR) en de gevolgen van de (gecrashte) verkenningsvluchten voor de strategische positie is helaas nog sterk onderbelicht.
Dus ook Nederland heeft voldoende stof tot nadenken. [DK]
Stukje Duiding 
Ik heb moeite met dit artikel, zoals met wel meer stukjes over ‘drones’, omdat ze uitgaan van een verkeerde premisse. ‘Drones’ lijken de nieuwe root-of-all-evil, koop je er één die bewapend is, hoed u dan, voordat we het weten schieten we terroristen uit de voeding zonder vorm van proces. In deze reactie beargumenteer ik dat we twee dingen moeten scheiden: het wapensysteem en de wijze van inzet.
Het wapensysteem ‘drone’, of ‘UAV’ (Unmanned Aerial Vehicle) is een nieuwe stap in de militaire luchtvaart. UAVs hebben een aantal voordelen, niet in de laatste plaats hun uiterst goede sensoren en het vermogen 16 – 24 uur boven een inzetgebied te blijven vliegen. Sommige modellen hebben ook de mogelijkheid tot inzet van wapens (bommen). Tenslotte is er nauwelijks risico voor eigen troepen: bij het neerstoren van een UAV heb je niet het bijkomende probleem van een piloot die in vijandige troepen crasht of, erger nog, is omkomt.
Toch is dit minder ‘nieuw’ dan het lijkt. Nederlandse F-16s vlogen in 2002/2003 missies van 10-12 uur vanaf Manas, Kyrgizië (met behulp van een tanker), waren uitgerust met diverse bommen en zeer goede sensoren. Toegegeven, 10-12 uur is geen 16-24 uur, maar voor de rest is de vergelijking tussen die situatie en een drone niet heel lastig.
Het wapensysteem UAV met bommen is dus wat het is: een vliegtuig met sensoren en wapens. Net als een F-16, een Apache of een F-15. Bij luchtsteun in Afghanistan worden wapens naar het doel geleid door een man op de grond (de Forward Air Controller), of het nu om een F-16, Apache of UAV gaat. En ja, in het geval van een UAV praat dus een Nederlands militair in Uruzgan met een vlieger in Nevada, USA in plaats van met een vlieger die fysiek boven hem vliegt.
Wat maakt de drone / UAV discussie dan zo verhit?
Dat komt zuiver door de methode van inzet door de VS. Waar discussie over ontstaat is het ombrengen van (vermeende) terroristen zonder proces. Dat gebeurt nu met name met UAVs. Maar, technisch gezien is het niet onmogelijk (of ondenkbaar) dat dit zou gaan gebeuren door conventionele vliegtuigen.
We moeten dus twee dingen scheiden: De beslissing van de V.S. om terroristen aan te vallen in andere landen is een politieke beslissing van de regering Obama. Dit gebeurt nu door middel van UAVs, maar is in het verleden ook gedaan door meer conventionele vliegtuigen.
De UAV ‘an sich’ is een vliegtuig, met unieke eigenschappen die de mix van jachtvliegtuigen en gevechtshelikopters perfect aanvult. Maar het is wat het is: een militair vliegtuig met wapens en sensoren. Analoog aan de F-16, F-15, F-22, F-35 etc.
De titel van dit stuk zou dus moeten zijn ‘Terroristen executeren: nu even niet’. Want daar gaat het om. En dat is de politieke afweging die Nederland ook zal moeten maken, los van het systeem dat men daar wel of niet voor wil gaan gebruiken.
De discussie die we in onze samenleving moeten voeren is dus waarvoor we onze militairen gaan gebruiken. Het systeem waarmee we dat gaan doen is daaraan ondergeschikt.
Leuk dat je zo uitgebreid hebt gereageerd! Het gaat hier om de Amerikaanse politiek strategische afwegingen ten aanzien van drones in tweede presidentstermijn, en waarom de Amerikanen een stapje terug doen. Afsluitend met een voorzichtige aanzet naar wat we dus in NL ook nog moeten doen: discussie over de (strategische) inzet voeren.
Je hebt volledig gelijk dat drones altijd negatief worden benaderd, dat heeft ook alles te maken met de Amerikaanse inzet. Ethisch en juridisch is er mijns inziens in de kern ook weinig verschil tussen een F16-inzet en een drone-inzet en toch gaat de discussie alleen maar daarover.
Die discussie moet breder worden getrokken, juíst op strategisch vlak om stagnatie (zoals in de VS) te voorkomen. Je laatste opmerking is dan ook zeer terecht.
Ik zou graag het volgende element aan het debat toe willen voegen en dat is het praktische:
UAVs kunnen onderverdeeld worden in een aantal categorieën. De eerste twee catergorieën Mini-UAVs en Micro-UAVs (Raven, Sperwer, Scan Eagle?) vliegen al. De derde categorie, de Tactical UAVs omvat de Medium en High Altitude UAVs (20.000-60.000 en boven de 60.000 voet). Dit type UAVs mag op dit moment niet in de Nederlandse FIRs vliegen. Hierover zullen dus afspraken met LVNL gemaakt moeten worden.
Dit brengt ons op het punt van haalbaarheid. Is er draagvlak om nieuw materiaal aan te schaffen dat in (eerste instantie) niet in eigen luchtruim gebruikt kan worden? Is het te verkopen dat er ‘dure’ detachementen in het buitenland geplaatst worden om met dit type UAVs te oefenen en te werken? Is dit soort type UAV wel inzetbaar om bijvoorbeeld boven de Noordzee te patrouilleren en kustwachttaken (visserijcontrole, opsporen milieuverontreiniging) uit te voeren? Zal er ooit gebruik gemaakt worden van de militaire offensieve capaciteiten van dit type UAV? Immers, grote operaties zoals Uruzgan zullen in de nabije toekomst niet uigevoerd gaan worden?
Een aantal vragen waarop wij, denk ik, antwoord moeten kunnen geven.
Drones hebben voordelen, maar kennen ook beperkingen t.o.v. bemande systemen. Ik ben het volledig met Daan eens dat we een wijze van opereren (toepassing van drones, in deze, targetted killings) niet moeten verwarren met het gebruikte middel: de (bewapende) drone.
Daarmee is een drone geen “silver bullit”, maar een (zich ontwikkelende) aanvulling op bemand optreden. Er wordt nu vaak gesproken over “dull and dangerous” missies als belangrijke toepassing, waarbij drones vooral door de vluchtduur (voor grotere systemen al gemeten in dagen) en de combinatie aan gebruikte sensoriek een (onmisbare ?) rol vervullen. Nogmaals, complementair aan bemande systemen, i.i.g. zolang snelheid, overleefbaarheid in non-permissive omgevingen en luchtruimintegratie (niet uitputtende opsomming) een breder gebruik in de weg staan. Transportmissies en integratie met bemande systemen zitten er nu aan te komen, echte UCAS’en liggen verder aan de horizon.
We moeten de mate waarin drones verschillen van bemande vliegtuigen niet overdrijven….. Zolang de juridische en ethische discussie (die vooral met de mate van autonomie te maken zou moeten hebben) nog niet uitgewoed is (of zelfs nog opgestart moet worden ?), is de wijze van inzet echt niet heel anders: de man in de loop staat ook bij onbemand centraal. Het biedt de mogelijkheid de footprint in het “voorterrein” klein te houden en zo persistente observatie efficient uit te voeren. En inderdaad, onbemand is niet perse arbeidsextensief…. Tenzij je meer autonomie introduceert !